«Festen»: Το θέατρο μεταλλάσσεται μπροστά στα μάτια σου (2024)

Το «Festen» σε σκηνοθεσία του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου έρχεται να καταρρίψει τα όρια ανάμεσα σε θεατή και ηθοποιό και να σε κάνει μέρος μίας πραγματικής κατάστασης που ο καθένας θα βιώσει διαφορετικά. Μία παράσταση - εμπειρία που έχει πολλά να σχολιάσει για τη σημερινή κοινωνία και το πώς αντιδρούμε στην οποιαδήποτε μορφή βίας.

Στο θέατρο Άλμα έχει στηθεί ένα ιδιαίτερο εγχείρημα που όμοιό του δεν έχουμε δει σε τέτοια έκταση στη θεατρική σκηνή της Αθήνας. Η παράσταση «Festen» σε σκηνοθεσία του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου προσπαθεί κάτι αρκετά φιλόδοξο και αποτελεί μία από τις εμπειρίες που αξίζει να βιώσεις μέσα σε αυτή τη θεατρική σεζόν. Γιατί αυτή η θεατρική πρόταση είναι περισσότερο μία εμπειρία, παρά μία παράσταση με τους κλασσικούς θεατρικούς όρους και κανόνες.

Όταν μπήκα για να κλείσω το εισιτήριό μου βρέθηκα προ εκπλήξεως. Είχα δει κάτι βιντεάκια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου ο ίδιος ο σκηνοθέτης καλούσε το κοινό σε δύο ανοιχτές πρόβες λέγοντας πως το κοινό είναι βασικός παράγοντας της παράστασης, αλλά δεν είχα διαβάσει κάτι παραπάνω για αυτή. Οπότε, όταν έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα σε “Συγγενής”, “Στένος Φίλος” και “Φίλος” (ίσως ένα σχόλιο πάνω στην κοινωνική μας ζωή και στα social media;!) και αν θα ήθελα να κάτσω πάνω στη σκηνή με τους ηθοποιούς ή στην πλατεία – εξώστη άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι δε θα είναι μία παράσταση με την κλασσική έννοια. Στη συνέχεια, έτυχε να πέσω πάνω σε μία συνέντευξη του ίδιου του Παπασπηλιόπουλου σε μία εκπομπή του Σαββατοκύριακου και τα όσα είπε, μου είχαν εξάψει ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον για να παρακολουθήσω την παράσταση.

Με έντονα χαραγμένη στο μυαλό μου την ταινία του Δανού σκηνοθέτη Thomas Vinterberg, πάνω στην οποία βασίστηκε η νέα θεατρική παράσταση του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, έχοντας επιλέξει την κατηγορία “Στενοί Φίλοι”, ξεκίνησα για το θέατρο Άλμα με την παρέα μου. Χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς το τι θα ζήσουμε, το πώς θα μπορέσει να μεταφραστεί το “Δόγμα 95” θεατρικά και έχοντας πάντα την επιφύλλαξη του ότι σπάνια μεγάλες ταινίες μεταφράζονται επιτυχώς στη θεατρική σκηνή, περάσαμε την πόρτα του θεάτρου Άλμα όπου μας υποδέχθηκε ο Γιάννης Καπελέρης. Εκεί άρχισα να υποψιάζομαι πως η παράσταση ξεκινάει από όταν περάσεις στο φουαγιέ και δεν είχα άδικο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Αν και ακούς τα γνωστά κουδούνια που προηγούνται των θεατρικών παραστάσεων, όλοι οι θεατές βρίσκονταν στο φουαγιέ, κάποιοι στο μπαρ για να προμηθευτούν τα απαραίτητα και άλλοι στον εξώστη από πάνω. Ο Καπελέρης μας προσκαλεί να προμηθευτούμε τα ποτά μας, να ρίξουμε μία ματιά στην έκθεση που θα βρούμε στον πρώτο όροφο και σε λίγο θα ξεκινήσει η γιορτή. Σου απευθύνεται σαν καλεσμένο, σαν να έχεις πάει εκεί για την γιορτή και όχι για να παρακολούθησεις θέατρο.

Σιγά σιγά κάνουν την εμφάνισή τους και οι υπόλοιποι ηθοποιοί.

Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος μπαίνει από την πόρτα με το σακίδιό του. Ένα αμάξι σταματάει στον δρόμο μπροστά από το θέατρο και από εκεί βγαίνει ο φωνακλάς γιος της οικογένειας που υποδύεται ο Αναστάσης Λαουλάκος μαζί με τη γυναίκα του, που υποδύεται η Μαριάννα Πουρέγκα. Μετά από λίγο έρχεται το τρίτο παιδί της οικογένεια που υποδύεται η Ιωάννα Κολλιοπούλου, ενώ αντιλαμβάνεσαι πως τα γκαρσόνια με τις μαύρες στολές και τα ταμπελάκια που είχες δει δεξιά και αριστερά είναι μέρος της παράστασης.

Κάποια στιγμή, η μητριάρχης της οικογενείας, Ναταλία Τσαλίκη, θα κατέβει από της σκάλες, θα σε καλωσορίσει και περνώντας μέσα από το κοινό θα σε χαιρετήσει και θα τσουγκρίσετε τα ποτά σας σαν παλιοί γνωστοί που βρίσκονται σε ένα πραγματικό «Festen» (η γιορτή στη γλώσσα των Δανών). Ο πατριάρχης της οικογένειας, Γιώργος Ζιόβας, θα πιάσει το μικρόφωνο για τον πρώτο λόγο της βραδιάς και εκεί θα καταλάβεις πως η παράσταση βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και ώρα και εσύ συμμετέχεις σε αυτή.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Δεν είσαι απλός θεατής!

Είσαι μέρος της και, όχι, μόνο ένα αξεσουάρ, αλλά ένα κανονικό μέλος του συνόλου. Τότε είναι που οι αισθήσεις σου θα αρχίσουν να λειτουργούν στο 1000% και θα συνειδητοποιήσεις πως δεν χρειάζεται να τα βλέπεις όλα, δεν χρειάζεται να ακούς κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα των ηθοποιών, απλά πρέπει να αφήσεις τον εαυτό σου να το απορροφήσει όλο αυτό που συμβαίνει γύρω σου. Η σκηνοθεσία και οι ηθοποιοί θα σε οδηγήσουν εκεί ακριβώς που πρέπει να δώσεις την προσοχή σου. Όλα τα υπόλοιπα τυχαίνει να συμβαίνουν δίπλα σου ή απέναντί σου ή πίσω από έναν άλλο θεατή. Ακριβώς όπως σε μία μεγάλη γιορτή ή πάρτι όπου δεν ξέρεις ακριβώς τι συμβαίνει με κάθε έναν καλεσμένο ανά πάσα στιγμή.

Μπορεί να το έπιασες με την άκρη του ματιού σου. Μπορεί να άκουσες κάτι και να γύρισες να κοιτάξεις ή μπορεί να στο είπε ένας φίλος σου ή ένας άλλος καλεσμένος να σου τράβηξε την προσοχή. Σε αυτό το «Festen» οι αντιδράσεις των θεατών – καλεσμένων έχουν τόση σημασία όση οι δράσεις των ηθοποιών – χαρακτήρων.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Δεν θα συνεχίσω περαιτέρω με την εξέλιξη της πλοκής του «Festen» και του πώς εξελίσσεται η παράσταση καθώς θα πρέπει να το βιώσει ο καθένας ξεχωριστά. Ο καθένας θα έχει μία εντελώς διαφορετική εμπειρία ακόμα και από τον διπλανό του. Το μόνο που θα πω είναι πως όταν πάρεις τελικά τη θέση σου στο θέατρο απέναντι από τη σκηνή, ακόμα και τότε είσαι μέρος της παράστασης. Ακόμα και τότε δεν είσαι απλώς θεατής.

Για εμένα η επιτυχία του όλου εγχειρήματος έγκειται στο ό,τι βιώνεις την κατάσταση ακριβώς όπως συμβαίνει. Χάνονται τα όρια ανάμεσα σε θεατή και ηθοποιό και σε κάποιο σημείο της παράστασης φτάνεις να ξεχνάς τα όρια ανάμεσα σε ηθοποιό και ρόλο. Αρχίζεις να βλέπεις τους ηθοποιούς σαν τους χαρακτήρες που υποδύονται, σαν να είναι όντως τα μέλη της οικογένειας και να τους έχουν συμβεί όλα αυτά που αποκαλύπτονται κατά τη διάρκεια.

Είναι τόσο αληθινή αυτή η εμπειρία που νιώθεις πως πρέπει να δράσεις, πως πρέπει να κάνεις κάτι. Δεν μπορεί να συμβαίνουν αυτά και εσύ να μένεις απλά αμέτοχος. Αλλά, έτσι, δεν κάνουμε στην βία; Δεν κοιτάμε από απόσταση ασφαλείας ή πίσω από μία οθόνη;

Θα μείνεις αμέτοχος στη βία; Θα δράσεις; Η εμπειρία του «Festen» σε δοκιμάζει και σε κρίνει καθόλη τη διάρκεια.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος καταφέρνει να ζωντανέψει το “Δόγμα 95” και να σε κάνει να βιώσεις όλα αυτά που θέλησαν να επιτύχουν κινηματογραφικά οι δημιουργοί του, ο Lars Von Trier και ο Thomas Vinterberg!

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο κινηματογράφος περνούσε μία μεγάλη καλλιτεχνική κρίση. Πολλοί κριτικοί, καθώς και σκηνοθέτες, προέβλεπαν ότι οι αισθητικές και καλλιτεχνικές εκπτώσεις οι οποίες είχαν ξεκινήσει να γίνονται στις παραγωγές καθώς και η επικείμενη έλευση της ψηφιακής τεχνολογίας, θα αλλοίωναν το κινηματογραφικό αποτελέσμα και το ίδιο το μέσο. Η αίσθηση ότι ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια ταινία καθώς και η δυνατότητα της εξαπάτησης του κοινού με τη βοήθεια των τεχνολογικών μέσων ήταν κάτι που είχε προκαλέσει έντονο προβληματισμό.

Τότε, δύο σκηνοθέτες από τη Δανία, ο Lars Von Trier και ο Thomas Vinterberg, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα “Δόγμα” με ένα σύνολο από κανόνες για το πώς δημιουργείται μια κινηματογραφική ταινία. Οι κανόνες βασιζόταν στις παραδοσιακές αξίες της ιστορίας, της υποκριτικής και του θέματος, απαγορεύοντας τη χρήση ειδικών εφέ και άλλων τεχνολογικών τεχνασμάτων. Αυτό που επιδίωκαν ήταν η ανάδειξη της αλήθειας χωρίς τεχνητά μέσα. Ένα πιο ειλικρινές, καθώς και ρεαλιστικό σινεμά. Οι δύο σκηνοθέτες πίστευαν πως μέσα από ένα αυστηρό πλαίσιο κανόνων θα ανέτρεπαν το σαρωτικό κύμα αλλαγών που ερχόταν και θα κατάφερναν να διαφυλάξουν τις βασικές για αυτούς αξίες του κινηματογράφου.

Η πρώτη ταινία του κινήματος αυτού ήταν το «Festen». Μία “γροθιά” στο στομάχι, ένα ξεγύμνωμα του φαίνεσθαι της δυτικής κοινωνίας με αλήθειες για το τι κρύβεται πίσω από τις κλειστές πόρτες, από τις χλιδάτες επαύλεις και τις άψογες ζωές των πλουσίων συμπολιτών μας (και όχι μόνο). Η αλήθεια όπως είναι και ένας καθρέφτης σε μία κοινωνία που τα ρίχνει όλα κάτω από το χαλάκι.

Στη σημερινή Ελλάδα, δεν φαίνεται τυχαίο που ο Παπασπηλιόπουλος επέλεξε αυτή την ταινία του Vinterberg για να φέρει στη ζωή. Και να φέρει στη ζωή με αυτόν τον διαδραστικό τρόπο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Το «Festen» είναι μία θεατρική πρόταση που δεν μπορεί να κριθεί με τα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για το θέατρο, τον ρυθμό του, τα μέσα και την υποκριτική. Είναι μία παράσταση πουδεν μπορεί να μπει στα καλούπια της γενικότερης κριτικής, καθώς είναι μία εμπειρία. Μία εμπειρία που ο καθένας βιώνει τελείως διαφορετικά. Ένα εγχείρημα που η επιτυχία και η αποτυχία του κρίνεται από τον καθένα μας ξεχωριστάκαι από τις προσλαμβάνουσές του.

Φαντάζομαι πως με το πέρασμα των παραστάσεων και την εξοικείωση των ηθοποιών με τη συνθήκη που καλούνται να μπουν κάθε βράδυ, το αποτέλεσμα θα γίνεται ακόμα πιο δυνατό. Θα είναι πιο άνετοι στη διαχείρηση του κοινού. Αλλά και ο θεατής θα μπαίνει πιο υποψιασμένος για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Σίγουρα θα ήθελα να το… βιώσω μία δεύτερη φορά!

Ταυτόχρονα, μου γεννάται το ερώτημα, είναι έτοιμο το κοινό για να δεχθεί κάτι τόσο διαφορετικό και έντονο; Θα φανεί στο χειροκρότημα…

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prime Entertainment Gr (@prime_entertainment_gr)

Πηγή cover photo: Instagram

Δες ακόμα:

• Δωρεάν εισιτήρια για όλες τις παραστάσεις της Λυρικής – Πώς θα τα διεκδικήσετε και ποιους αφορά
• Κριτική: Είδαμε την «Καρδιά του Σκύλου» με έναν Άρη Σερβετάλη να ξεπερνά τον εαυτό του (vid-pics)
• Θέατρο: 30 πρεμιέρες που έρχονται τον Νοέμβριο – Κλείσε τα εισιτήριά σου στο Neolaia Tickets

Ακολουθήστε το neolaia.gr στο Google News για να μαθαίνεις τα νέα! Μπες στην μεγαλύτερη κοινότητα του VIBER! Aκολούθησέ μας!Ακολούθησε το neolaia.gr και γίνε μέλος της νεανικής κοινότηταςστοWhatsApp

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ VIDEOS - ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΛΟΙ

⚽🏀 LIVE SCORES

ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΕΔΩ..